„Spatif. Upajający pozór wolności” to barwna opowieść o legendarnym klubie SPATiF (Stowarzyszenie Polskich Artystów Teatru i Filmu), który w czasach PRL-u stanowił centrum życia towarzyskiego i artystycznego Warszawy. Aleksandra Szarłat zabiera czytelnika do świata, w którym przy jednym stoliku spotykali się aktorzy, reżyserzy, pisarze i intelektualiści, tworząc swoisty teatr życia codziennego – pełen blichtru, alkoholu, błyskotliwych dialogów, ale też dramatów i upadków.
Autorka kreśli portrety znanych postaci, takich jak Gustaw Holoubek, Kalina Jędrusik, Agnieszka Osiecka czy Tadeusz Łomnicki, odsłaniając kulisy ich obecności w klubie. Spatif jawi się jako przestrzeń względnej wolności słowa i obyczaju w realiach szarego, kontrolowanego społeczeństwa. Jednocześnie ukazuje się też jako miejsce, gdzie elitarność miesza się z konformizmem, a pozory wolności nierzadko współistnieją z politycznymi zależnościami.
Książka nie tylko dokumentuje czasy PRL-u, ale też demaskuje mechanizmy działania artystycznych elit, relacje z władzą, a także proces stopniowego rozkładu tego środowiska w dobie transformacji ustrojowej.
